Oświadczenie polskich organizacji zajmujących się profilaktyką samobójstw na temat serialu filmowego pt. „Trzynaście powodów” (“13 Reasons Why”) wyprodukowanego przez July Moon Production, Kicked to the Curb Productions, Anonymous Content and Paramount Television (2017) na podstawie książki Jaya Ashera (2007)
Stowarzyszenie Polskie Towarzystwo Suicydologiczne, Zespół roboczy ds. prewencji samobójstw i depresji przy Radzie ds. Zdrowia Publicznego Ministerstwa Zdrowia oraz Fundacja Zobacz… Jestem popierają krytyczne wobec serialu„Trzynaście
powodów” stanowisko międzynarodowych organizacji zajmujących się problematyką zdrowia psychicznego i profilaktyką samobójstw, w tym International Association for Suicide Prevention (IASP).
Badania wskazują na wyraźny związek pomiędzy zwiększoną liczbą samobójstw i ekspozycją na przekazy medialne, w których sensacyjnie i nieodpowiedzialnie przedstawiane są akty samobójcze. Kreowanie przez media bohaterów niszczących swoje życie może inspirować niektórych widzów, w tym także potencjalnych sprawców różnych form przemocy i ich ofiary. Z drugiej strony pokazywanie w mediach, jak można uniknąć takich negatywnych czynów i ich konsekwencji, sprzyja zapobieganiu samobójstwom oraz stanowi wkład w profilaktykę innych problemów zdrowia psychicznego.
Potencjalna szkodliwość serialu jest związana z ryzykiem identyfikacji młodych osób będących w kryzysie lub
cierpiących na zaburzenia psychiczne z bohaterką serialu i naśladowaniem jej zachowania samobójczego, czyli tzw.
efektem Wertera. Portretując problemy młodych osób, twórcy serialu nie przestrzegają zaleceń specjalistów dotyczących odpowiedzialnych sposobów przedstawienia samobójstw w mediach.
Nie zaleca się:
– szczegółowego opisywania/przedstawiania sposobu popełnienia samobójstwa,
- gloryfikowania samobójstwa,
- sugerowania, że samobójstwo jest zrozumiałym sposobem poradzenia sobie z traumatycznymi wydarzeniami
(np. mobbing, gwałt).
Traumatyczne wydarzenia piętnują, przynoszą ogromne cierpienie i rozpacz, poczucie beznadziejności i inne
trudne emocje, o których można i trzeba rozmawiać, i z którymi można sobie poradzić bez uciekanie się do działań autodestruktywnych (załączamy 10 zasad informowania o samobójstwach w mediach).
Ze względu na duże zainteresowanie młodzieży zarówno książką, jak i filmem, zachęcamy rodziców i opiekunów do rozmowy z osobami nastoletnimi na temat serialu i emocji, które on budzi (załączamy 13 przykładowych tematów do
dyskusji).
Apelujemy do reprezentantów mediów o zamieszczanie informacji o tym, gdzie osoby nastoletnie
i ich rodzice mogą szukać pomocy w sytuacji utraty nadziei i pojawienia się myśli lub/i planów samobójczych we wszystkich publikacjach, w których poruszany jest temat samobójstw. Oto przykładowy sposób informowania na ten temat:
Jeśli potrzebujesz pomocy porozmawiaj otwarcie o problemach z osobą, której ufasz, zadzwoń 116 123 lub 116 111 lub wejdź na stronę www.pokonackryzys.pl
Zwracamy się też z apelem do autorów serialu „Trzynaście powodów”, jak również do przedstawicieli polskich
mediów, w tym społecznościowych, aby tworząc filmy, seriale czy publikacje pokazujące bohaterów zmagających
się z kryzysami samobójczymi, nadawali im profilaktyczny charakter tak, aby mogły one pomagać młodym ludziom
w wyrażaniu trudnych emocji i nauce sposobów komunikacji z innymi bez uciekania się do aktów destrukcji, w tym
do zamachów samobójczych. To trudne zadanie może ułatwić przestrzeganie rekomendacji dla mediów dotyczących
odpowiedzialnych sposobów przedstawienia samobójstw.
-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-‐-
Prof. zw. dr hab. dr h.c. Brunon Hołyst
Prezes Polskiego Towarzystwa Suicydologicznego
Prof. dr hab. n. med. Agnieszka Gmitrowicz
Przewodnicząca Zespołu roboczego ds. prewencji samobójstw i depresji przy Radzie ds. zdrowia publicznego Ministerstwa Zdrowia, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Suicydologicznego, przewodnicząca Sekcji Naukowej Suicydologii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego
Mgr Marta Soczewka
Fundacja Zobacz… Jestem, członek Grupy ds. mediów Zespołu roboczego ds. prewencji samobójstw i
depresji przy Radzie ds. zdrowia publicznego Ministerstwa Zdrowia
Dr Anna Baran
Przewodnicząca Grupy ds. mediów Zespołu roboczego ds. prewencji samobójstw i depresji przy Radzie ds.
zdrowia publicznego Ministerstwa Zdrowia
E-‐mail: annabaran00@gmail.com
Do niniejszego stanowiska załączamy:
– 10 zasad informowania o samobójstwach w mediach
– 13 przykładowych tematów do dyskusji na temat zagadnień poruszanych w filmie
– Briefing in connection with the Netflix series 13 Reasons Why (pl. Oświadczenie w związku z
serialem Netflix 13 Powodów) wydane dnia 2 maja 2017 roku przez International Association
for Suicide Prevention (IASP) (https://www.iasp.info/pdf/2017_iasp_statement_13_reasons_why.pdf).