Drodzy Czytelnicy,

w ramach kampanii „Życie warte jest rozmowy” organizujemy w czerwcu Wykłady Otwarte dla dziennikarzy i ludzi mediów. Tytuł wydarzenia „Informować/Ratować” skłania nas do podjęcia refleksji nad potencjałem mediów w profilaktyce samobójstw. Skoro temat ten jest tak często poruszany przez dziennikarzy, czy nie warto w takim razie poświęcić mu nieco więcej uwagi oraz dołożyć wszelkich możliwych starań, aby jak najlepiej przekazać tej grupie zawodowej informacje dotyczące zarówno „efektu Wertera”, jak i „efektu Papageno”? Z prowadzonych od lat badań jasno wynika, że sposób, w jaki media opisują samobójstwo, ma bezpośrednie przełożenie na statystyki zachowań samobójczych w społeczeństwie. Na dziennikarzy nie można, a nawet nie należy nakładać cenzury związanej z tym tematem. Natomiast ogromne znaczenie ma edukacja tej warstwy zawodowej. Coraz częściej pod artykułami umieszczane są telefony pomocowe dla ludzi w kryzysie, coraz rzadziej opisywane są szczegóły dotyczące metod popełniania samobójstw. Należy pokładać wielką nadzieję w tym, że uda się nam wykorzystać potencjał mediów w profilaktyce samobójstw w Polsce, dlatego też pracujemy – będziemy pracować konsekwentnie – nad zaangażowaniem prasy, telewizji, radia, portali informacyjnych, ale także pojedynczych osób wypowiadających się w mediach, w działania zapobiegające samobójstwom w naszym kraju. W ramach hasła „Życie warte jest rozmowy” staramy się zwrócić uwagę na fakt, że prewencja i profilaktyka zachowań samobójczych to sprawy ważne dla nas wszystkich!

Redaktor Naczelna Halszka Witkowska

(Redakcja pozostaje wdzięczna za wsparcie w kolportażu biuletynu wśród zainteresowanych, w tym członków oddziałów regionalnych PTS. Zainteresowanych subskrypcją, jak i jej zerwaniem, prosimy o kontakt pod podany wyżej adres.)

Wydarzenia

Na wstępie prezentujemy Państwu kolejne przedsięwzięcie organizowane przez Instytut Psychiatrii i Neurologii oraz Stowarzyszenie Polskie Towarzystwo Suicydologiczne. Już 26 czerwca 2019 r. w godzinach 10:00-15:00, w ramach kampanii społecznej Życie warte jest rozmowy, w Związku Polskich Artystów Plastyków przy ul. Mazowieckiej 11A w Warszawie odbędzie się kolejna edycja Wykładów Otwartych − tym razem poświęcona profilaktyce samobójstw w mediach.

W trakcie wystąpień uczestnicy wydarzenia dowiedzą się o możliwościach mediów w zapobieganiu samobójstwom, skutecznych metodach przeciwdziałania samobójstwom w przestrzeni Internetu oraz o poradnikach dla mediów i osób wypowiadających się w mediach opracowanych przez Grupę ds. mediów i Zespół Roboczy ds. prewencji samobójstw i depresji przy Radzie ds. Zdrowia Publicznego Ministerstwa Zdrowia.

Planowo wydarzenie ma potrwać do godziny 15:00, zapraszamy jednak wszystkich do pozostania trochę dłużej i pogrążenia się w produktywnej dyskusji z obecnymi ekspertami. Warto także wspomnieć, iż przez cały czas trwania wykładów dostępny będzie w Pokoju Wsparcia specjalista udzielający pomocy każdej potrzebującej osobie.

Samobójstwo jest niestety przyczyną wielu zgonów na całym świecie. Jego wszechobecność bywa także dobrym pretekstem dla osób o nieczystych zamiarach, które próbują zatrzeć ślady swojego udziału w czyimś zabójstwie. W celu rozwiania jakichkolwiek wątpliwości dotyczących tego, czy dana śmierć była samobójstwem, czy może jednak ktoś przyczynił się do odejścia danej osoby z tego świata, musimy zadać sobie wiele pytań. Problematyka tego zagadnienia została przedstawiona przez dr.Andrzeja Gawlińskiego w ramach wykładu otwartego zatytułowanego „Śmierć samobójcza? Kryminalistyczna problematyka wnioskowania o samobójczej intencji na miejscu zdarzenia”. Wydarzenie odbyło się 14 czerwca 2019 roku na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego.

Uzależnieniom – czy tym od różnego rodzaju używek, czy też aktywności – nierzadko towarzyszy depresja, a niekiedy także myśli samobójcze. Często uzależnienie i nadużywanie substancji psychoaktywnychwiąże się zaburzeniem w odbiorze rzeczywistości i kontroli impulsów, co sprzyja tragediom. Nałóg może prowadzić do obniżenia poczucia własnej wartości i poczucia winy, które przekładają się na pogorszenie stanu psychicznego. Zdarza się, że nawet po zerwaniu z nałogiem problemy pozostają.Centrum Zdrowia Psychicznego i Leczenia Uzależnień oferuje treningi terapeutyczne dla osób wychodzących z uzależnienia. Treningi odbędą się 15 i 16 czerwca 2019 roku od godziny 9.00 w siedzibie instytucji

W dniach 4-8 czerwca 2019 roku odbyła się bardzo ciekawa inicjatywa, mająca na celu zwiększenie społecznej świadomości na temat depresji oraz tego, jakie znaczenie w procesie leczenia ma aktywność fizyczna. W tym czasie przez całą Polskę przebiegł bieg sztafetowy pod nazwą „Podaj zmianę – razem wybiegnijmy z depresji”. Trasa biegu rozpoczęła się na Kasprowym Wierchu, a biegacze dotarli aż na Hel – łącznie pokonali ponad 900 kilometrów. Każdy z zarejestrowanych uczestników mógł w dowolnym momencie włączyć się do akcji i przebiec dystans 5 lub 10 kilometrów. Cały dochód z zapisów, które zakończyły się 2 czerwca, zostanie przekazany na rzeczStowarzyszenia Aktywnie Przeciwko Depresji.

W poniedziałek 3 czerwca 2019 roku w Pałacu Kultury i Nauki odbył się II Kongres Zdrowia Psychicznego pod hasłem Zdrowie psychiczne dla wszystkich. Celem Kongresu była rozmowa o wdrażanych zmianach w polskiej psychiatrii, podzielenie się wiedzą o dotychczasowych dokonaniach i wyznaczenie dalszego kierunku prac.

Organizatorem wydarzenia był Instytut Psychiatrii i Neurologii oraz m.st. Warszawa. Kongres cieszył się dużym zainteresowaniem, o czym świadczyły wypełnione po brzegi sale, w których odbywały się poszczególne sesje plenarne. Podczas sesji otwierającej wydarzenie podjęto m.in. tematykę stygmatyzacji osób chorujących psychicznie, pilotażu Centrów Zdrowia Psychicznego czy roli ekspertów przez doświadczenie w procesie zdrowienia osób w kryzysie psychicznym. Sesje równoległe natomiast obejmowały następujące zagadnienia: Społeczny kontekst zdrowia psychicznego, Psychiatria dzieci i młodzieży oraz Profilaktyka i promocja zdrowia psychicznego. Moderatorami tej ostatniej byli dr n. hum. Daria Biechowska, wspólnie z dr hab. Krzysztofem Ostaszewskim, eksperci z Zespołu Roboczego ds. prewencji samobójstw i depresji przy Radzie ds. Zdrowia Publicznego Ministerstwa Zdrowia.

To ogólnopolskie wydarzenie, integrujące różne środowiska zainteresowane zaburzeniami psychicznymi, zakończył marsz o godność – „Marsz Żółtej Wstążki”. Jego uczestnicy dostarczyli do Sejmu i NFZ deklarację standardów opieki psychiatrycznej.

Publikacje

W Journal of Affective Disorders pojawił się bardzo ciekawy artykuł, którego autorki (Claire Hatkevich, Amanda Venta, Carla Sharp) postanowiły przyjrzeć się powiązaniu teorii umysłu i występowaniu myśli i zachowań samobójczych wśród młodocianych pacjentów zamkniętych ośrodków psychiatrycznych. Teoria umysłu mówi o ludzkiej możliwości do rozpoznawania określonych stanów umysłowych, zarówno u siebie, jak i u innych osób. Badaczki utrzymują, że skoro zdarzenia interpersonalne, takie jak strata bliskich osób lub konflikt w rodzinie, bardzo często wpływają na pojawienie się myśli samobójczych, teoria umysłu musi mieć znaczącą rolę w pojawieniu się ideacji samobójczej.

W badaniu zatytułowanym Theory of mind and suicide ideation and attempt in adolescent inpatientsuczestniczyło 391 nastoletnich pacjentów ośrodków zamkniętych, którzy w przeciągu 4 tygodni przed badaniem mieli myśli samobójcze lub w przeciągu roku przed badaniem podjęli próbę samobójczą. Przebadano ich pod kątem teorii umysłu, ideacji suicydalnej, symptomów klinicznych i kwestii socjodemograficznych. Pomiary te wykazały, że zwiększone mierniki połączone z teorią umysłu, czyli nadmierna atrybucja konkretnych stanów emocjonalnych sobie i innym ludziom, były proporcjonalnie związana z zachowaniami samobójczymi w grupie badanej. Badaczki sugerują, że terapie społeczno-kognitywne mogą pozytywnie działać na zmniejszenie tych wskaźników.

ResearchGate jest niezwykle ciekawą stroną, swego rodzaju medium społecznościowym dla akademików. Na tym portalu grupy badawcze mogą dzielić się swoimi projektami, nad którymi aktualnie pracują, z całym światem. Każdy może zdecydować się na śledzenie interesujących go badań, które właśnie są prowadzone. Grupy badawcze otrzymują informacje o tym, czy temat przez nie poruszany w ogóle kogoś interesuje – wszyscy zyskują na tym otwarciu się na publiczność nawet we wczesnym stadium badań

Jednym z bardzo ciekawych projektów badawczych otwartych aktualnie na platformie jest test kliniczny programu SlowMo, utworzonych dzięki współpracy naukowców, klinicystów oraz projektantów aplikacji. Jest to kuracja łącząca w sobie elementy tradycyjnej psychoterapii prowadzanej między terapeutą a pacjentem, a także psychoterapii prowadzanej z pomocą aplikacji mobilnej dopasowanej do każdego leczonego. Zadania znajdujące się w programie mają po pierwsze na celu utrwalić zagadnienia omawiane na terapii, a po drugie pozwolić na zmianę sposobu myślenia, który wcześniej przyczyniał się do powstawania zaburzeń, na które cierpią pacjenci. Jest to program opracowany przez zespół badaczy (Elizabeth Kuipers, Philippa Garety, Paul E. Bebbington, Graham Dunn, Richard Emsley, David Fowler, Daniel Freeman, Kathryn E Greenwood, Amy Hardy, Helen Waller, Thomas Ward) finansowany przez National Institute of Health Research i Medical Research Council. Obecnie terapia testowana jest na osobach doświadczających problemów z zaburzeniami urojeniowymi, ale jej obiecujące wyniki mogą pomyślnie rokować na przełożenie takiego sposobu przeprowadzania terapii również na inne zaburzenia psychiczne, takie jak m.in. depresja.

W celu skutecznego przybliżenia ludziom problematyki samobójstwa i zapobiegania mu potrzebne są nie tylko specjalistyczne publikacje i konferencje, ale także popularnonaukowe książki i świadectwa zwykłych osób, które pokonały trudności. Mogą one okazać się pomocne osobom aktualnie zmagającym się z myślami samobójczymi. Jedną z takich pozycji, która niedawno ukazała się na półkach księgarni, jest 100 sposobów, które zniechęcają do samobójstwa autorstwa Mateusza Rychlickiego.

Autor nie uważa się za specjalistę od spraw samobójstwa lub psychoterapii. Pisze on jednak swoją książkę z perspektywy osoby, która sama przeżyła podobne problemy − ma zdiagnozowane mieszane zaburzenia osobowości, dystymię i nerwicę, jest po trzech próbach samobójczych. Dlatego też potrafi opisać przeżycia i odczucia, z którymi zmagają się osoby doświadczające myśli samobójczych. W tej książce ukazuje on piękno życia w zabawny oraz przewrotny sposób, bez wielkich słów i pustych sloganów. Opisuje też swoje własne doświadczenia, często bardzo traumatyczne, otwiera się przed czytelnikiem w celu zaangażowania go w dyskusję i wyciągnięcia do niego pomocnej dłoni.

Technologia wchodzi w każdy aspekt życia i staje się coraz bardziej wszechobecna. Ma to swoje negatywne skutki, ale wiąże się również z ogromną liczbą pozytywów. W Journal of Technology in Behavioral Science pojawił się tekst eksplorujący jeden z pozytywów takiego stanu rzeczy − możliwość szkolenia nauczycieli za pomocą symulacji komputerowych. Symulacje te mają pomagać kandydatom na nauczycieli w identyfikowaniu uczniów w kryzysie suicydalnym oraz tych narażonych na taki kryzys.

Artykuł zatytułowany Training Teachers to Identify and Refer At-Risk Students Through Computer Simulation przedstawia program, w którym uczestniczyli studenci wydziałów pedagogicznych ze stanu Nowy Jork w Stanach Zjednoczonych. Symulacja komputerowa At-Risk for Middle School Educators, stworzona przez Kognito Interactive miała za zadanie wyszkolić studentów w pomaganiu i identyfikowaniu studentów doświadczających myśli samobójczych lub nękania w szkole. Przed szkoleniem i po nim studenci wypełnili ankiety, których wyniki okazały się bardzo obiecujące. Wynika z nich, że uczniowie nie tylko znacząco poprawili swoje zdolności rozpoznawania uczniów w grupach ryzyka, ale także zwiększyła się ich pewność w przeprowadzaniu interwencji oraz kierowaniu uczniów do jednostek psychiatrycznych. Badaczki (Elizabeth Gates Bradley, Brittany Kendall) zaznaczają, że jest to dopiero pierwszy etap badań i zostały one przeprowadzone na względnie małą skalę, ale wstępne wyniki wydają się być zachęcające i skłaniają do dalszego pochylania się nad problemem.

W mediach

Jednym z najgłośniejszych wydarzeń w naszym kraju było pojawienie się w maju filmu braci Sekielskich pt. „Tylko nie mów nikomu”, opowiadającego o pedofilii w Kościele katolickim. Pojawienie się tej produkcji zostało poprzedzone m. in. otwarciem telefonu zaufania „Zranieni w Kościele”. Jest to linia, na którą mogą zadzwonić wszyscy, którzy w swoim życiu doświadczyli molestowania ze strony pracowników Kościoła.

Pojawienie się filmu miało zaskakujący skutek, który został opisany w artykule na stroniestacja7.pl. Pod numer tego telefonu zaufania, który do czasu premiery odzywał się zaledwie 3-4 razy dziennie, zaczęło dzwonić o wiele więcej osób. Wolontariusze pracujący przy telefonie zauważają, że jest to bardzo pozytywny skutek dyskusji, jaką rozpoczął film Tylko nie mów nikomu. W tym momencie więcej osób jest w stanie odważyć się opowiedzieć o traumie, którą często przeżyło już wiele lat temu. Najważniejsze dla dzwoniących osób jest to, że w końcu mogą zrzucić z siebie ciężar długo skrywanej tajemnicy i dostać od pracowników linii potrzebne wsparcie.

Artykuł jest przykładem tego, jak NIE pisać o samobójstwach. Podstawowa zasada to unikanie słowa samobójstwo w tytule oraz podawania opisu metody, zarówno w tekście jak i w tytule. Wiele badań wskazuje na to, że opisywanie samobójstwa, szczególnie osoby znanej, z podaniem zdjęcia osoby, treści listu pożegnalnego, fragmentów z mediów społecznościowych oraz przedstawianie samobójstwa jako sposobu walki lub protestu, zwiększa ryzyko tzw. efektu Wertera, czyli naśladowania zachowań samobójczych. Więcej informacji na temat tego jak pisać i jak nie pisać o samobójstwach znajdziemy nastronie.

W opisanym przypadku ryzyko naśladownictwa jest największe u osób transseksualnych i transpłciowych, u których myśli i zachowania samobójcze występują częściej niż w populacji ogólnej. Ważne jest psychologiczne wsparcie środowisk LGBTQ. Gdzie mogą one uzyskać pomoc podaje np.artykuł na stronie.

Wyrazem troski autorów artykułu o odbiorców jest jego zakończenie i słowa Grupy Stonewall”…nigdy, przenigdy nie jesteście sami ze swoimi problemami. Zawsze jest ktoś, kto może Wam pomóc. Znajdźcie lokalną organizację LGBT+ i zapytajcie o psychologa znającego się na rzeczy. Wiele organizacji ma w swojej ofercie darmowe konsultacje psychologiczne. Skorzystajcie z nich”

Jednym z najpopularniejszych mediów społecznościowych ostatnimi czasy jestInstagram − platforma do udostępniania zdjęć i krótkich filmów. Jakiś czas temu wprowadzono na niej także funkcję, dzięki której różnego rodzaju platformy informacyjne mogą pokazywać użytkownikom krótkie sprawozdania. Jeden z reportaży, który pojawił się na kanale SkyNews, zajął się osobą Natashy – kobiety cierpiącej na anoreksję od dwunastego roku życia, która ponad dziesięć lat spędziła w różnego rodzaju ośrodkach zdrowia psychicznego. W tym sprawozdaniu nie brak oskarżeń o brak odpowiedniej opieki psychiatrycznej i wiązanie jej z samobójstwami, co niestety może niektóre osoby odstraszać od szukania pomocy psychiatrycznej i pośrednio dodatkowo zwiększać ryzyko śmierci. Dobra opieka psychiatryczna w wielu przypadkach zapobiega samobójstwom, tak jak dobra opieka onkologiczna zmniejsza liczbę zgonów z powodu nowotworów. W jednym i drugim przypadku im wcześniej zwrócimy się o pomoc, tym większa szansa, że będzie ona skuteczna. Na szczęście, coraz częściej, także dzięki mediom, dostrzega się konieczność inwestowania w opiekę zdrowotną, w tym także psychiatryczną.

Zachęcamy do zapoznania się z ciekawym filmem:

Potrzebujesz pomocy?

800 70 2222 – bezpłatne Centrum Wsparcia dostępne 24h na dobę, 7 dni w tygodniu | email | czat |

116 123 – bezpłatny Kryzysowy Telefon Zaufania dla dorosłych, dostępny codziennie od 14.00 do 22.00

Redakcja biuletynu

Halszka Witkowska (Redaktor Naczelna) – Paulina Durakiewicz – Dominika Filipowicz – Zuzanna Kiwerska – Sebastian Różycki – Andrzej Gawliński – Adrian Sobolewski

Korekta merytoryczno-językowa

Anna Baran – Daria Biechowska – Jolanta Palma