Drodzy Czytelnicy,

w różnych epokach i w różnych kulturach zmieniało się podejście do samobójstwa. Od czasów starożytnych, w których Grecy oraz Rzymianie rozprawiali o pojęciu autodestrukcji w kategoriach filozoficznych, poprzez twarde stanowisko chrześcijaństwa określające czyn samobójczy jako jeden z największych grzechów, aż po dadaizm czyniący z samobójstwa absurd i performance. Greccy filozofowie, byli podzieleni w stosunku do oceny aktu autodestrukcji. Arystoteles i Platon wypowiadali się o samobójstwie negatywnie jako o niepotrzebnym uszczerbku na społeczeństwie, traktując je wprost jako zamach na państwo. Arystoteles był ostatnim filozofem pogańskim, który jednoznacznie dyskredytował samobójstwo. Natomiast Hegezjasz filozof żyjący w IV-III wieku p.n.e., uważał, że jest ono jedynym właściwym rozwiązaniem, gdy życie uwłacza naszej godności lub nie daje nam tyle przyjemności, ile spodziewany się od niego dostać. Mniej radykalne przekonania żywili rzymscy filozofowie tacy jak Katon czy Cyceron. Traktowali oni samobójstwo jako gest dojrzały i godny pochwał w okolicznościach w których klęska okazywała się nieunikniona. W Rzymie samobójstwo wśród przywódców oddziałów wojskowych stanowiło akt dość popularny, chroniący godność i honor po przegranej sprawie. W ujęciu historycznym samobójstwo było od zawsze zjawiskiem stawiającym wiele pytań filozofom, ojcom Kościoła, a w końcu samym naukowcom. Niektórzy z nich, jak filozof David Hume czy poeta John Donne brali akt autodestrukcji w obronę, tłumacząc szacunkiem do pojęcia wolności każdej jednostki ludzkiej. Inni tak jak Święty Augustyn czy Święty Tomasz z Akwinu, uznawali je za gwałt na życiu, które nie jest ludzką własnością, tylko w całości należy do Boga. Ustanowili tym samym podwaliny dla całej historii potępienia samobójstwa w chrześcijaństwie. Dziś zdajemy sobie sprawę ze złożoności aktu autodestrukcji człowieka. Skala tego zjawiska budzi w nas niepokój i obawy. Dlatego też wysiłki, które wkładamy w programy prewencyjne i profilaktyczne, muszą być wspierane przez interdyscyplinarne i międzyobszarowe badania, dzięki którym możliwe staje się pogłębione zrozumienie zjawiska, jakim jest samobójstwo.

Redaktor Naczelna Halszka Witkowska

Redakcja pozostaje wdzięczna za wsparcie w kolportażu biuletynu wśród zainteresowanych, w tym członków oddziałów regionalnych PTS. Zainteresowanych subskrypcją, jak i jej zerwaniem, prosimy o kontakt pod podany wyżej adres.

Zapraszamy również do przesyłania swoich artykułów i prac badawczych do czasopisma Polskiego Towarzystwa Suicydologicznego „Suicydologia”. Prosimy o wysyłanie prac na adres mailowy dbiechowska@gmail.com. Więcej informacji o publikacji i wymaganiach mogą Państwo znaleźć TUTAJ.

Wydarzenia

Problematyka samobójstw oraz badania nad nimi, pomimo ogromnej skali zjawiska, są w kręgach akademickich tematem niszowym. W ostatnich latach możemy jednak zaobserwować zmianę tego trendu. Coraz częściej na wydziałach powstają grupy zajmujące się tematyką samobójstw w różnych kontekstach − zarówno od strony biologicznej i psychologicznej, jak i kulturowej lub socjologicznej. O postępach w rozpowszechnieniu badań suicydologicznych może świadczyć fakt powstania nowegokierunku na Griffith University w Australii. Uczelnia ta oferuje studia magisterskie z zakresu suicydologii, a także program podyplomowy dotyczący prewencji samobójstw. Z sylabusami nowych kierunków można zapoznać się na stronie uniwersytetu.

Depresja jest ciężką chorobą, która dotyka nie tylko osoby cierpiące na nią, lecz także całe ich otoczenie. Osoby bliskie chorujących na depresje również są narażone na wystąpienie objawów depresyjnych, takich jak smutek, lęk, bezsilność, złość czy poczucie winy. Aby przyjść z pomocą tym osobom, Centrum Terapii i Psychoedukacji CeTeP organizujecykliczne spotkania grupy wsparcia dla osób, których bliscy cierpią na depresję. Wspólnie spędzony czas i rozmowy zarówno z innymi osobami w podobnej sytuacji, jak i doświadczoną psychoterapeutką mają zapewnić wsparcie w przejściu przez ten trudny okres w życiu. Grupa spotyka się co trzy tygodnie we wtorki. Najbliższe spotkanie odbędzie się 13 sierpnia w Centrum Terapii i Psychoedukacji CeTeP. Koszt uczestnictwa w jednym spotkaniu to 80 zł, zapisy odbywają sięmailowo, telefonicznie lub przez stronę wydarzenia na Facebooku.

Fundacja Otwarte Seminaria Filozoficzno-Psychiatryczne organizuje warsztaty teatralnedla osób z doświadczeniem kryzysu psychicznego. Są to zajęcia organizowane pod egidą Teatru Kryzys, które odbywają się wDomu Kultury Stokłosy. Organizatorzy chcą stworzyć miejsce, w którym osoby po doświadczeniu kryzysu będą mogły wzmocnić swoje umiejętności ekspresji, otworzyć się na swoje potrzeby i wartości. Spotkania mają także służyć rozwijaniu umiejętności budowania relacji i samopoznania. W ramach warsztatów uczestnicy będą pracować z różnorodnymi technikami łączącymi w sobie elementy pracy słowem, ciałem i gestem. Osoby zainteresowane proszone są o kontakt z organizatorami przez email, telefon lub stronę wydarzenia na Facebooku.

Publikacje

Samobójstwo od wieków jest tematem, który trudno usystematyzować prawnie. Nawet we współczesnym prawie polskim wiele aspektów dotyczących istoty samobójstwa jest niejasnych i otwartych na samodzielne interpretacje. Analizą zapisów dotyczących samobójstwa w polskim prawie karnym i konstytucyjnym zajął się członek Polskiego Towarzystwa Suicydologicznego, dr Konrad Burdziak, adiunkt na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. W książce“Samobójstwo w prawie polskim” analizuje on wybrane przepisy konstytucji RP, kodeksu karnego, kodeksu karnego wykonawczego, ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich i ustawy o ochronie zdrowia psychicznego w celu określenia statusu samobójstwa w prawie polskim. Autor omawia także kwestie takie jak: porównanie samobójstwa do eutanazji i zabójstwa, kwalifikacja prawna samobójstwa i nieudzielenia pomocy samobójcy, ochrona życia człowieka w stosunku do jego autonomii w Konstytucji RP, a także samobójstwo ze sprowokowanym udziałem policjanta. Książka została wydana przez wydawnictwo Wolters Kluwer.

Na łamach czasopisma Suicide and Life-Threatening Behavior, wydawanego przez Amerykańskie Towarzystwo Suicydologiczne, pojawił się artykuł zatytułowany Adolescent Suicide Attempt Prevention: Predictors of Response to a Cognitive-Behavioral Family and Youth Centered Intervention. Autorzy (Kalina N. Babeva, Alexandra M. Klomhaus, Catherine A. Sugar, Olivia Fitzpatrick, Joan R. Asarnow) podjęli się zbadania, jakie wskaźniki mogą sugerować brak efektów terapii poznawczo-behawioralnej na zachowania samobójcze wśród młodzieży.
Badania przeprowadzone przez zespół naukowców polegały na przyjrzeniu się młodzieży wykazującej zachowania samobójcze przed terapią poznawczo-behawioralną i po jej zakończeniu z udziałem rodziny. Według badaczy 35% osób, które przed rozpoczęciem terapii sygnalizowały myśli samobójcze, nadal wykazywało te symptomy. Wśród osób skarżących się na myśli samobójcze na początku terapii, ważnym symptomem były problemy ze snem. 53% badanych cierpiących na bezsenność przed rozpoczęciem terapii, zgłaszało powracające myśli samobójcze po jej zakończeniu. Wśród osób nie doświadczających zaburzeń snu, ten odsetek wyniósł 0%. Autorzy badania dochodzą do wniosku, że problemy ze snem na początku terapii mogą być wartościową zmienną przy ustalaniu możliwości powodzenia terapii poznawczo-behawioralnej.

Uzależnienie od internetu jest problemem, który w znaczący sposób wpływa szczególnie na młodzież i młodych dorosłych. Związkiem tego uzależnienia z problematyką samobójstwa zajęła się mgr Marlena Stradomska, członkini Polskiego Towarzystwa Suicydologicznego i asystentka w Zakładzie Psychologii Ogólnej Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. W Zeszytach Naukowych Wyższej Szkoły Finansów i Prawa w Bielsku-Białej pojawił się jej artykuł zatytułowany Suicide and Internet addiction – psychological perspective. Badaczka zauważa, że osoby po próbach samobójczych i ich rodziny nadal doświadczają dyskryminacji i złego traktowania w swoim najbliższych środowisku i często szukają oparcia w Internecie. Jest to miejsce, w którym można znaleźć słuchaczy dla swoich problemów i osoby, które amatorsko pomogą w każdej sytuacji. Jednakże autorka zauważa też, że wiele miejsc w Internecie może mieć negatywne skutki dla osób w kryzysie ze względu na znajdujące się tam treści, które są niedostosowane do młodych użytkowników Internetu.
Artykuł ma za zadanie zwrócić uwagę na zagadnienie samobójstwa i tabu, które nadal jest nakładane na ten temat. Autorka zauważa też, że mimo wielu aktywności prewencyjnych, statystyki samobójstw nadal nie spadają w zadowalającym tempie, głównie ze względu na rozproszenie i nieskoordynowanie działań różnych grup i fundacji. Z tego powodu efekty działań tych organizacji nadal nie są satysfakcjonujące zarówno dla praktyków, jak i teoretyków.

Nowe technologie dostarczają nie tylko nowych pól badawczych, ale także nowych możliwości analizy danych. Jednym z osiągnięć technologii, które może znaleźć wiele zastosowań w badaniach, jest sztuczna inteligencja. Badacze (Trehani M Fonseka, Venkat Bhat, Sidney H Kennedy) z Uniwersytetu w Toronto opublikowali w czasopiśmie Australian & New Zealand Journal of Psychiatry artykuł zatytułowany The utility of artificial intelligence in suicide risk prediction and the management of suicidal behaviors. Zauważają oni, że obecnie ocena ryzyka popełnienia samobójstwa jest subiektywna, co może mieć wpływ na efektywność tych metod. Ich zdaniem zastosowanie sztucznej inteligencji może przyczynić się do lepszych efektów w zapobieganiu samobójstwom, jak również do identyfikacji osób narażonych na kryzys suicydalny, oraz miejsc, w których mogą wystąpić ogniska samobójstw. Co więcej, sztuczna inteligencja może według nich mieć również znaczącą rolę w diagnostyce samobójstw oraz doborze terapii poznawczo-behawioralnej do pacjenta. Autorzy uważają, że sztuczna inteligencja umożliwia znaczący rozwój opieki psychologicznej i psychiatrycznej, a także zmniejszenie czasu potrzebnego na diagnostykę i leczenie. Kończą oni stwierdzeniem, że rozwój sztucznej inteligencji ma zauważalną przydatność dla prewencji i przewidywania samobójstw, a także dla zarządzania klinicznego i rozwoju medycyny.

W mediach

Praca naukowa wiąże się z różnymi trudnościami. Wielu badaczy łączy specyfikę pracy naukowej z problemami psychicznymi, które dotykają ogromną część społeczności uniwersyteckiej. Według ankietyprzeprowadzonej przez czasopismo The Guardian w 2014 roku, wśród 2500 wykładowców akademickich z problemami psychicznymi aż 66% upatruje ich źródła w swojej pracy. Jednakże publikacje zajmujące się zdrowiem psychicznym na uniwersytetach najczęściej skupiają się na osobach na poziomie licencjackim i magisterskim, ignorując osoby na wyższych szczeblach edukacyjnych. To właśnie o nich przypominaartykuł, który ukazał się w The Guardian. Został on napisany pod wpływem głośnej pracy autorstwa Olivera Rostena. Wpodziękowaniach wspomniał on o swoim przyjacielu, który w 2011 roku popełnił samobójstwo, wskazując na problemy, z jakimi wykładowcy cierpiący na depresję spotykają się podczas wykonywania swojej pracy, szczególnie zwracając uwagę na brak stałych perspektyw zatrudnienia i częste, długoterminowe wyjazdy.

W 2014 roku opinią publiczną w USA wstrząsnęła sprawa samobójstwa Conrada Roya, osiemnastolatka z Massechusetts. W czasie śledztwa okazało się, że był on usilnie namawiany do odebrania sobie życia przez swoją ówczesną partnerkę, siedemnastoletnią Michelle Carter. Po zakończeniu śledztwa została ona oskarżona o nieumyślne spowodowanie śmierci i skazana na 15 miesięcy więzienia. Na fali kontrowersji związanej ze śledztwem, Erin Lee Carr nakręciła dwuczęściowy dokument pokazujący relację dwojga nastolatków i przebieg procesu Michelle Carter. Na ekranie możemy także zobaczyć relacje bliskich zmarłego oraz ujęcia z procesu siedemnastolatki. Film, zatytułowany “Kocham Cię, teraz umieraj”, dostępny jest na platformie streamingowej HBO GO od 10 lipca 2019.

Od swojej premiery serial “Trzynaście powodów” był tematem wielu dyskusji i kontrowersji. Z jednej strony podjął on temat samobójstwa i otworzył bardzo szeroką zakrojoną dyskusję na jego temat. Jednak to, w jaki sposób samobójstwo było przedstawiane w produkcji, spotkało się z głośną krytyką specjalistów zajmujących się suicydologią. Według wielu z nich akt samobójczy został przedstawiony tam w sposób gloryfikujący, co mogło przyczynić się do naśladownictwa wśród widzów tej produkcji. Według doniesień pojawiających się w mediach, przed premierą trzeciego sezonu serialu twórcy postanowili odnieść się do krytyki. W oświadczeniu na Twitterze napisali, że scena końcowa pierwszego sezonu zostanie zmieniona zgodnie ze wskazówkami, które producenci otrzymali od Amerykańskiego Towarzystwa Suicydologicznego i Parents Television Council. Ta decyzja serwisu Netflix spotkała się z pozytywnym przyjęciem zarówno wśród specjalistów, jak i prasy amerykańskiej.

Zachęcamy do zapoznania się z ciekawym filmem:

Potrzebujesz pomocy?

800 70 2222 – bezpłatne Centrum Wsparcia dostępne 24h na dobę, 7 dni w tygodniu | email | czat |

116 123 – bezpłatny Kryzysowy Telefon Zaufania dla dorosłych, dostępny codziennie od 14.00 do 22.00

Redakcja biuletynu

Halszka Witkowska (redaktor naczelna) – Paulina Durakiewicz – Dominika Filipowicz – Zuzanna Kiwerska – Sebastian Różycki – Andrzej Gawliński – Adrian Sobolewski

Korekta merytoryczno-językowa

Anna Baran – Daria Biechowska – Jolanta Palma